Σήμερα είμαστε εδώ συγκεντρωμένοι για ν’ αναμοχλεύσουμε στη μνήμη μας στιγμές ηρωικές για τον τόπο μας , στιγμές που γράφτηκαν με χρυσά γράμματα στο πολύτιμο βιβλίο της ιστορίας μας , μια ιστορία που πρέπει να τη μαθαίνουμε και να τη διδασκόμαστε με τον πιο αγνό τρόπο όπως αγνή είναι και η ίδια και να μην την εντάσσουμε ποτέ σε πολιτικές ιδεολογίες και σκοπιμότητες . Μνήμη του λαού μου σε λένε Πίνδο αναφωνεί ο ποιητής Ελύτης . Αυτόν τον μεγάλο ποιητή θ’ ακολουθήσουμε σήμερα για ν’ αποτιμήσουμε φόρο τιμής στους αφανείς και εμφανείς ήρωες που  συνέβαλαν στο να διεξαχθεί αυτό το σημαντικό  γεγονός , η μάχη της Πίνδου η οποία εντάσσεται στο θρυλικό έπος του ’40 .

Δεν θα υπεισέλθω στην στρατιωτική περιγραφή της μάχης γιατί είναι αρμοδιότητα των ειδικών που παρευρίσκονται σήμερα σ’ αυτόν τον τόπο , αλλά οφείλω όμως να αναφερθώ σύντομα σε πρόσωπα και γεγονότα . Το 1940 η Ιταλία κήρυξε τον πόλεμο κατά της Ελλάδας κάνοντας επίθεση  μέσω Αλβανίας . Σκοπός η κατάληψη της Ηπείρου . Πρόθεση  των Ιταλών με την επιλεγμένη Μεραρχία «Τζούλια» ήταν να εισχωρήσουν ταχύτατα στα ορεινά περάσματα της Πίνδου  στις περιοχές Σμόλικα – Σαμαρίνας – Γράμμου να κατεβεί στο Μέτσοβο , να τσακίσει στα δύο τη ραχοκοκαλιά του Ελληνικού μετώπου και να ανακόψει τις δυνάμεις της Ηπείρου από τη Δυτική Μακεδονία . Απέναντι στον επίφοβο αυτό  εχθρό η ελληνική άμυνα είχε αντιτάξει έναν ισχνό σχηματισμό με διοικητή τον Συνταγματάρχη Δαβάκη . Το απόσπασμα έδωσε σκληρές μάχες τις δύο πρώτες μέρες αλλά λόγω της ισχυρής πιέσεως συμπτύχθηκε στο Επταχώρι. Στις 30  Οκτωβρίου έρχεται στο Επταχώρι ο στρατηγός Βραχνός ο οποίος αναλαμβάνει τη διοίκηση της 1^ης μεραρχίας . Στη θρυλική μάχη της Τσούκας που έγινε 1η  Νοεμβρίου του 1940 , πρωταγωνιστής ήταν ο υπολοχαγός Αλέξανδρος Διάκος ο οποίος ήταν ο πρώτος Έλληνας αξιωματικός που έπεσε ηρωικά μαχόμενος στον πόλεμο του ΄40.

Οι φαντάροι μας μάχονταν σαν λιοντάρια . Εδώ στο το ύψωμα της Φούρκας « Προφήτης Ηλίας» τραυματίζεται βαριά ο θρυλικός Δαβάκης . Τα παλικάρια του αντί να αποκαρδιωθούν πολεμούν ακόμη αγριότερα . Από έφοδο σε έφοδο και από ύψωμα σε ύψωμα οι έλληνες διώχνουν τους Ιταλούς με κόπο  αλλά σταθερά .Μετά από απεγνωσμένες προσπάθειες οι Ιταλοί παραδίδονται . Η μάχη της Πίνδου έχει τελειώσει . Η υπέρμαχος στρατηγός  είχε κάνει το θαύμα της . Στις 7 Νοεμβρίου ο ξένος τύπος  είχε δημοσιεύσει : « Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι ‘Ελληνες μάχονται υπέροχα».

Στην Πίνδο δεν πολέμησε ένας στρατός οδηγούμενος από την πολιτική της χώρας του αλλά ένας λαός , ένα έθνος . Ο πόλεμος ήταν υπέρ βωμών και εστιών. Η νίκη της Πίνδου αποτελεί την πρώτη νίκη του  έπους. Η σημασίας της κολοσσιαία σ’ όλον τον αγώνα . Στερέωσε οριστικά την ελληνική άμυνα και την μετέβαλε σε επίθεση και έδωσε την όλη νίκη. «Ο άξονας έχασε τον πόλεμο στα ελληνικά βουνά και καθόρισε την ιστορία της σύγχρονης Ευρώπης» γράφει ο ιστορικός Κόκκινος . Για την επίτευξη τέτοιων λαμπρών γεγονότων βεβαίως σημαντικό ρόλο παίζουν αυτοί που βρίσκονται στα μετόπισθεν . Με την έλευση του στρατηγού Βραχνού στο Επταχώρι , ο Δαβάκης απηύθυνε έκκληση και συνήγειρε τους κατοίκους της περιοχής να μεταφέρουν μ’ ότι μεταφορικό μέσο διέθεταν , πυρομαχικά και εφόδια για τις ανάγκες των μαχόμενων τμημάτων και των μονάδων που έφταναν στο μέτωπο . Οι κάτοικοι δέχθηκαν με προθυμία την έκκληση του Δαβάκη . Ο Άγγελος Τερζάκης γράφει: « Οι μεγάλες βροχές είχαν κάνει το δρόμο Γρεβενά – Δοτσικό βούρκο αδιάβατο . Τ’ αυτοκίνητα βούλιαζαν όμως οι χωρικοί ήταν εκεί , είχαν συνταχθεί και περίμεναν το στρατό να βοηθήσουν » κι’ ο Ζαλοκώστας διηγείται : « Σαν μελίσσι έτρεξαν τότε οι κάτοικοι κι’ έπεσαν στη δουλειά , άλλοι με φτυάρια κι άλλοι με αξίνες και οι γυναίκες με τα χέρια». Σ’ αυτό το σημείο θα πρέπει να ατενίσουμε με δέος και να αποδώσουμε με σεβασμό την προσφορά των γυναικών της Πίνδου που ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Ήταν μια πράξη μεγαλοσύνης και αντοχής που δικαιωματικά στην ιστορία έμεινε ως ένα λαμπρό κατόρθωμα. Εδώ ψηλά στις κακοτράχαλες αετοκορφές της Πίνδου βλάστησε μια καινούργια γενιά ηρωίδων που έγραψαν το πολυύμνητο έπος του ’40 . Η γυναίκα στο έπος του ’40 έδωσε τον αγώνα της  από κάθε μετερίζι . Είτε ως αγράμματη είτε ως γραμματιζούμενη , είτε ως εθελόντρια του Ε.Ε.Σ. είτε ως νοσοκόμος , ως μητέρα του φαντάρου , ως σύζυγος , ως αδελφή . Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να κάνουμε για τις γυναίκες αυτών των περιοχών οι οποίες με αυταπάρνηση συνέβαλαν τα μέγιστα σ’ αυτό το γεγονός τη νίκη της Πίνδου , που έμειναν χαρακτηριστικά στην ιστορία ως τη γυναίκα της Πίνδου . Αυτά τα λίγα λόγια είναι τόσο αδύναμα και φτωχά για να εκφράσουν το μεγαλείο  αυτών των γυναικών , ωστόσο αποτελούν μια ένδειξη τιμής και ευγνωμοσύνης και μνήμης . Ήταν η στρατιά των σεμνών γυναικών που προέρχονταν από τα γειτονικά χωριά , οι οποίες έκαναν τις βελόνες τους σπαθιά , παραμερίζοντας το φόβο και τη δειλία , όδευσαν απρόσκλητες στο θάνατο και τη φωτιά του πολέμου. Αυτές δεν ομοιώθηκαν απλά προς τις Σπαρτιάτισσες , γιατί δεν έστελναν μόνο τα παιδιά τους στον πόλεμο επιτάσσοντας αυστηρά το « ή ταν ή επι τας » αλλά επιπλέον πήγαν οι ίδιες στην πρώτη γραμμή , ζαλικώθηκαν ψωμί , πολεμοφόδια και υγειονομικό υλικό , άλλοτε νηστικές  κι άλλοτε παγωμένες μα πάντα χαμογελώντας τράβηξαν ψηλά στην κορυφή του χρέους . Γι’ αυτό πολύ χαρακτηριστικά ο ποιητής Βρεττάκος αναφωνεί : « και τις αετοτραμπάλιζε ο άνεμος φορτωμένες κι έπαιρνε τα τσεμπέρια τους , μ’ αυτές αντροπατάγανε , ώσπου χάνονταν ορθομέτωπες η μία πίσω απ’ την άλλη . Αυτές λοιπόν οι θρυλικές ηρωίδες της Πίνδου , στήριζαν τον αγώνα , μοιράστηκαν με τους άνδρες το βάρος μιας τιτάνιας προσπάθειας αψηφώντας τον κίνδυνο . Αυτές σήκωσαν στους ώμους τους τις κάσσες με τα όπλα , τα τρόφιμα , τα φάρμακα , την αλληλογραφία , τις ειδήσεις του πολεμιστή και τ’ ανέβαζαν στα κακοτράχαλα βουνά. Στους ώμους της κουβάλησε και τα τραυματισμένα παλικάρια και ζωντάνεψε για άλλη μια φορά την ηρωίδα μάνα της Ρωμιοσύνης , η ελληνίδα γυναίκα που αποτελεί τη λαμπάδα του έθνους . Η Σουλτάνα Τζιάβα  από το Επταχώρι είπε : από το μικρό χωριό μας πήραν μέρος στη μεταφορά 100 γυναίκες περίπου . Είμαστε λίγες αλλά κάναμε ότι μπορούσαμε για την πατρίδα .Ήταν μέρες που περπατούσαμε δέκα και δώδεκα ώρες σε λάσπες και βροχές φορτωμένες ζαλίκια και η Κυράτσω Τσιαπράζη αναφέρει: « κηρύχθηκε ο πόλεμος . Ήρθε στα μέρη μας πολύς στρατός . Πυρομαχικά δεν είχε . Μας μίλησε ο Δαβάκης , δακρύσαμε . Είπαμε να φορτωθούμε . Άλλες γυναίκες τα έφερναν από τον Πεντάλοφο εμείς τα ανεβάζαμε στον Αι - Λια  ως το Φουρκιώτηκο . Όταν γυρίζαμε κατεβάζαμε τραυματίες . Θυμάμαι όταν κατέβασαν τον Δαβάκη πληγωμένο , θρύνος , τσιουρίζαμε ως τον ουρανό ». Λαμπρό το έργο αυτών των γυναικών . Ωστόσο πρέπει να γίνει πόλεμος για να αναδείξει η ελληνίδα γυναίκα το σημαντικό της ρόλο , το δυναμισμό και την προσφορά της ; όχι βέβαια. Η γυναίκα ανέκαθεν και πολύ περισσότερο σήμερα δίνει έναν συνεχή αγώνα και σημαντικές μάχες στο μέτωπο της ζωής . Είτε ως μητέρα στον πόνο του παιδιού της , είτε ως πολύτεκνη μάνα , έχοντας την αγωνία της ανατροφής και της αποκατάστασης των παιδιών της , ως σύζυγος κρατώντας ισορροπίες στην οικογένεια , ως εργαζόμενο προσφέροντας στον κοινό κουρβανά , ως πολιτικός επιστήμονας , ερευνήτρια . Πολύπλευροι ρόλοι οι οποίοι πολλές φορές έρχονται σε σύγκρουση , αλλά παρόλα αυτά η ελληνίδα γυναίκα έχει τη δύναμη , τη δεξιότητα και την ικανότητα να τους διαδραματεί όλους . Είναι εκείνη που μεγαλώνοντας τα παιδιά της με τα ιδανικά της πατρίδας μας , θεμελιώνει μια σωστή οικογένεια και κτίζει ένα ολόκληρο έθνος . Βεβαίως δεν πρέπει να παραλείψουμε τους Κύκλωπες και Λαιστρυγόνες που συναντά η σύγχρονη ελληνίδα γυναίκα : την ανεργία , την περικοπή του μισθού , την εκμετάλλευση στο χώρο εργασίας συνέπειες της μεγάλης οικονομικής κρίσης που διάγει ο τόπος μας . Αλλά και σ’ αυτή την εποχή θα πρέπει να παραδειγματιστούμε από τη γυναίκα της Πίνδου , να παλέψουμε στα κακοτράχαλα βουνά της ζωής και να αντισταθούμε σε κάθε οικονομική κρίση και τρόικα που έρχεται να μας επιβάλλει το δικός της τρόπο ζωής και τις δικές της αντιλήψεις . Εμείς έχουμε ως γνώμονα τα ιδανικά και τις αξίες των θρυλικών ηρωίδων της Πίνδου κάνοντας πάντα το χρέος μας . Ας γίνουμε άξιοι μιμητές αυτών των γυναικών.